تمامی انواع گیاهان برای رشد و نمو کافی و درست ، به عناصر مغذی مختلف نیاز دارند تا بتوانند فعالیت های حیاتی خود را ادامه دهند . این مواد و عناصر از روش های مختلفی به گیاهان میرسند و به رشد ، سلامتی و محصولدهی آنان کمک میکنند . یکی از این عناصر ، عنصر پتاسیم میباشد که تاثیرات بسیار مثبتی بر روی گیاهان دارد . در این مقاله به توضیح نقش پتاسیم در رشد گیاهان ، علائم کمبود پتاسیم ، کود پتاسیم ، انواع و مزایای آن خواهیم پرداخت .
فهرست مطالب
پتاسیم چیست ؟
قبل از اینکه از تاثیرات و ویژگی های پتاسیم در طبیعت آگاه شویم باید ببینیم پتاسیم چیست .
پتاسیم یک عنصر فلز قلیایی با نماد شیمیایی K میباشد که رنگ سفید / نقره ای دارد و دارای بافتی نرم میباشد . این فلز در معرض هوا سریعا اکسیده میشود و همچنین با آب به مقدار زیادی واکنش پذیر است که تولید گرما میکند . این عنصر یکی از سبک ترین فلز های موجود در زمین میباشد که 2.4% پوسته زمین را تشکیل میدهد .
عنصر پتاسیم در طبیعت به چهار شکل محلول ، تبادلی ، غیر تبادلی و ساختمای یافته میشود که هرکدام ویژگی های متفاوتی دارند . از کاربرد های این عنصر میتوان به تولید کود پتاسه اشاره کرد که تاثیرات مثبتی بر رشد گیاهان زراعی دارد . ترکیبات این عنصر نیز کاربرد های بسیاری در صنایع مختلف از جمله کشاورزی دارند .
این مطلب را نیز بخوانید: کود سولفات پتاسیم + مزایای آن
نقش پتاسیم در گیاهان
یکی از فراوان ترین کاتیون هایی که در گیاهان وجود دارد ، پتاسیم میباشد . این عنصر در گیاهان عملکرد های بسیاری دارد از این رو کود پتاسیم یکی از محبوب ترین محصولات در زمینه خرید کود کشاورزی میباشد . تعدادی از نقش های پتاسیم در گیاهان را در این بخش برای شما شرح خواهیم داد .
- یکی از نقش های مهم پتاسیم در گیاهان فتوسنتز میباشد . این عنصر مسئول تنظیم باز و بسته شدن روزنه های روی گیاه میباشد که برای تبادل گاز ها به قصد فتوسنتز استفاده میشوند . پتاسیم به فرآیند جذب نور و انتقال دادن انرژی نیز کمک میکند . این عنصر نقش مهمی در انتقال آب و مواد مغذی در گیاه دارد که کمک بسیاری به فتوسنتز میکند و همچنین مسئول تنظیم فعالیت آنزیم هایی که وظیفه تولید ATP را دارند میباشد . عنصر پاسیم در تثبیت انرژی و تنظیم آنزیم ها نیز نقش مهمی اجرا میکند .
- پتاسیم نقش ضروری و اساسی در تنظیم اسمزی گیاهان دارد . این عنصر از طریق غشا وارد سلول ها میشود و فشار اسمزی و جذب آب را افزایش میدهد که به حفظ تورگور سلولی و ساختار گیاهان کمک میکند .
- پتاسیم یک فعال کننده برای بسیاری از آنزیم های گیاهی میباشد و نقش حیاتی و مهمی در فعالیت های متابولیکی گیاهان اجرا میکند . پتاسیم با تثبیت ساختار آنزیم‌ها و فعال کردن مرکز های فعال آنها، باعث افزایش کارایی واکنش‌های بیوشیمیایی میشود. همچنین آنزیم هایی که مسئول فتوسنتز ، سنتز پروتئین و متابولیسم کربوهیدارت ها هستند نیز به پتاسیم نیاز دارند .
- پتاسیم نقش کلیدی ای در سنتز پروتئین های گیاهان دارد . این عنصر با تنظیم فعالیت آنزیم های فعال در زمینه سنتز پروتئین ، به ترجمه ژن ها و پروتئین ها کمک میکند .این عنصر موجب تثبیت این آنزیم ها میشود و در فرآیند ترجمه ، انتقال و تنظیم اسید آمینه ها ضروری میباشد .
از دیگر نقش های این عنصر در رشد گیاهان میتوان به موارد زیر اشاره کرد .
- حفظ غشای پلاسما
- تنظیم تعادل کاتیون ها و آنیون ها
- انتقال آب و مواد در بافت گیاه
- افزایش مقاومت گیاهان در برابر تنش های محیطی
- تثبیت نیتروژن در برخی از گیاهان
علائم کمبود پتاسیم در گیاهان
کمبود هرگونه ماده مغذی از جمله عنصر پتاسیم در گیاهان موجب ضعف و یا حتی نابودی گیاهان خواهد شد از این رو کشاورزان به استفاده از کود پتاس بالا روی می آورند . کمبود پتاسیم در گیاهان میتواند دلایل متفاوتی مانند پایین بودن دمای خاک داشته باشد ؛ اما همانطور که کمبود هر عنصری در گیاهان علائم خود را دارد، کمبود پتاسیم نیز نشانه های ظاهری خود را دارد . برای جلوگیری از خسارت های جبران ناپذیر ، آگاهی از علائم کمبود پتاسیم برای هر کشاورز و باغداری لازم است . در این بخش تعدادی از نشانه های کمبود این عنصر را برای شما توضیح خواهیم داد .
- به وجود آمدن لکه های بنفش و سفید در زیر برگ ها
- زرد شدن برگ گیاهان
- قهوه ای شدن لبه برگ های گیاهان
- کاهش و یا متوقف شدن رشد گیاهان
- کاهش تعداد برگ ها و گل ها
- تغییر شکل گیاه
- پیچ خوردن برگ ها
- دیررس شدن محصولات
- پوست کلفت شدن محصولات
- کاهش و تضعیف رشد ساقه ها
- کوتاه شدن شاخه ها و خاکستری شدن برگ ها
یکی از راه حل ها برای رفع کمبود پتاسیم گیاهان باغی و زراعی ، استفاده از کود پتاس بالا میباشد .
یکی از کود های معروف در زمینه خرید عمده کود کشاورزی کود سولفات پتاسیم میباشد که به دلیل میزان بالای پتاسیمی که دارد کمک بسیاری به رشد و سلامتی گیاهان کشاورزی و باغی میکند . بدانید که خرید کود پتاسیم به مراتب ارزان تر از جبران خسارات ناشی از کمبود پتاسیم خواهد بود .
کود پتاسیم چیست ؟
حال که از فواید وجود پتاسیم و عوارض نبود آن آگاه شدیم ، باید به فکر پیشگیری و یا جبران کمبود پتاسیم باشیم . بهترین راه تامین پتاسیم گیاهان ، استفاده از کود پتاسیم میباشد . در این بخش برای شما توضیح میدهیم که کود پتاسیم چیست ، چه مزایایی دارد و انواع آن چیست .
کود هایی که در فرآیند های صنعتی و شیمیایی به قصد تامین پتاسیم گیاهان تولید شده باشند را کود پتاس و یا کود پتاس بالا (potash fertilizer) می نامیم ؛به طور کلی هر کودی که عنصر اصلی تشکیل دهنده آن پتاسیم باشد در این دسته از کود ها قرار میگیرد .
کود پتاس به عنوان راه حلی برای کمبود پتاسیم گیاهان شناخته میشود و به کار نبردن آن میتواند موجب خسارات زیادی شود . پتاسیم از عناصر ماکرو میباشد که یعنی از غذا های اصلی گیاهان به حساب می آید ؛ و انواع کود پتاسیم در شکل های مختلف ، به تامین این عنصر کمک میکنند . با وجود اینکه خاک ها حاوی مقداری از عنصر پتاسیم میباشند ، بخش زیادی از آن جزئی از ساختار مواد معدنی خاک ها میباشد که در نتیجه برای گیاهان قابل جذب نخواهد بود . از این رو کود پتاسه یکی از لزومات کشاورزان هنگام خرید کود شیمیایی کشاورزی میباشد .
هنگام خرید کود پتاسیم به یاد داشته باشید که انواع کود پتاسیم تاثیرات مختلفی بر روی گیاهان خواهد داشت . از این رو باید از انواع و اشکال مختلف این کود ها آگاه باشید . در ادامه تعدادی از این دسته کود ها را برای شما معرفی خواهیم کرد .
انواع کود پتاس
انواع مختلفی از کود های پتاسه هستند که با ترکیبات مختلف ، مواد مغذی مورد نیاز گیاهان از جمله پتاسیم را تامین میکنند . این کود ها به سه شکل گرانوله ، پودری و مایع به بازار عرضه میشوند . در این بخش به معرفی تعدادی از این محصولات میپردازیم .
کود کامل NPK
یکی از محبوب ترین کود های مورد مصرف کشاورزان و باغداران برای تامین و جبران کمبود پتاسیم گیاهان ، کود های کامل یا کود های ماکرو هستند . این کود های دارای سه عنصر ماکرو یعنی نیتروژن (N) ، فسفر (P) و پتاسیم (K) میباشند و در درصد های مختلف تولید میشوند . از انواع پتاس بالا این کود ها میتوان به این موارد اشاره کرد :
- کود کامل NPK 20-20-20 یا کود سه بیست
- کود 36-12-12
- کود 30-5-15
پتاسیم کلرید
پتاسیم کلرید دارای 60 درصد پتاسیم میباشد و از ترکیب کلر و پتاسیم تولید میشود . این کود نسبت به سایر کودها قیمتی ارزان تر دارد و رنگ قرمز دارد .
دقت داشته باشید که این محصول دارای مقدار زیادی کلر میباشد در نتیجه استفاده بیش از حد از این کود موجب آلوده شدن خاک ها خواهد شد ؛ در نتیجه قبل از مصرف از کارشناس مربوطه مشورت دریافت کنید .
کود سولفات پتاسیم
سولفات پتاسیم و یا پتاسیم سولفات نیز از کود های محبوب کشاورزان است . این کود دارای 50 درصد عنصر پتاسیم میباشد و علاوه بر تامین پتاسیم ، دارای اسید سولفوریک میباشد که PH خاک را تنظیم کرده و موجب جذب بهتر مواد مغذی توسط ریشه گیاهان میشود . سولفات پتاسیم برای گیاهانی که به کلر حساسیت دارند مناسب میباشد .
پتاسیم سولفات منبع تامین گوگرد و پتاسیم گیاهان میباشد و موجب افزایش مقاومت گیاهان در برابر سرمازدگی و تنش های محیطی میشود .
برای آگاهی از قیمت کود سولفات پتاسیم ، روی نام این محصول کلیک کنید .
نیترات پتاسیم
کود پتاسیم نیترات دارای 40 درصد پتاسیم میباشد و تا 13 درصد نیز عنصر نیتروژن دارد که به شکل 40-0-13 نشان داده میشود . پتاسیم نیترات دارای حلالیت بالایی است و اکثرا از طریق آبیاری و محلول پاشی مورد استفاده قرار میگیرد .
پتاسیم منیزیم سولفات
لانگبینیت یا کود پتاسیم منیزیم سولفات ، دارای 11 درصد عنصر منیزیم و 22 درصد گوگرد و پتاسیم میباشد . این کود یک محصول خنثی میباشد و موجب اسیدی یا قلیایی شدن خاک نخواهد شد .
این کود حاوی درصد های بالا و مناسب از عنصر پتاسیم میباشند و پتاسیم مورد نیاز تمامی گیاهان را تامین میکنند . این کود ها در زمینه خرید عمده کود کشاورزی به عنوان کود قرمز نیز شناخته میشوند . استفاده از این کود ها موجب تقویت کلی گیاهان و بهبود فعالیت های حیاتی آنها میشوند ؛ در نتیجه سلامت گیاهان افزایش یافته و مقاومت در برابر بیماری گیاهان ، آفت زدگی و تنش های محیطی افزایش پیدا میکند .
برای خرید کود سولفات پتاسیم و سایر کود های پتاس بالا به صفحه محصولات ما مراجعه کنید .
مزایا استفاده از کود های پتاس بالا
حال که از کود های پتاسه و انواع آنها آگاه شدیم ، باید با ویژگی های آنها آشنا بشویم . همانطور که گفتیم پتاسیم یک عنصر حیاتی برای گیاهان است و استفاده از کود پتاسیم مزایای بسیاری برای گیاهان دارد . در این بخش برخی از مزایای استفاده از کود پتاس را برای شما بیان خواهیم کرد .
- فعال سازی آنزیم های موجود در بافت های گیاهی
- تنظیم باز و بسته شدن روزنه های برگ برای فتوسنتز
- ایجاد دانه ها با نشاسته زیاد
- افزایش مقاومت گیاهان نسبت به بیماری و آفت
- کمک به انتقال انرژی در گیاهان
- بهبود و افزایش رشد گیاهان
- جلوگیری از خوابیدگی گیاهان زراعی
- افزایش و بهبود کیفیت محصولات
- کمک به جذب بهتر نیتروژن
- افزایش کمیت و کیفیت محصولات از نظر شکل و بو و مزه
- تشکیل پروتئین ها در گیاه
کود پتاس برای چه گیاهانی مناسب است؟
این کود ها به دلیل داشتن پتاسیم که از نیاز های اصلی گیاهان میباشد ، برای بسیاری از گیاهان بسیار مناسب است . با این حال برخی از گیاهان نیاز بیشتری به کود پتاس دارند که در لیست زیر آنها را ذکر کردیم .
سبزیجات
- گوجه فرنگی
- فلفل
- کلم
- هویج
میوه ها
- انگور
- سیب
- پرتقال
- لیمو
- موز
- توت فرنگی
دانه و غلات
- برنج
- گندم
- ذرت
- جو
درختان و گیاهان باغی
- گردو
- زیتون
- بادام
گیاهان زینتی
- گیاهان آپارتمانی
- گل داوودی
- انواع رز
طریقه مصرف کود پتاسه
این کود های پتاسیم به سه شکل مایع ، گرانول و پودری به بازار عرضه میشوند که به روش های مختلف ، با توجه به مقدار نیاز گیاهان به این عنصر مورد نیاز قرار میگریند . این کود ها اگر به شکل مایع باشند به شکل محلول پاشی و یا آبیاری مورد استفاده قرار میگیرند و شکل پودری نیز به دلیل حل شدن در آب ، از همین شکل مورد استفاده قرار میگیرد . این کود ها اگر در شکل گرانول باشند ، در اطراف گیاهان بذر پاشی میشوند و در کنار درختان چالکود .
زمان مصرف انواع کود پتاسیم
بهتر است از کود های پتاس بالا زمانی استفاده شود که گیاهان درحال آغاز رشد خود هستند تا شرایط و مواد لازم برای یک رشد مناسب و سلامت ، برای گیاهان فراهم باشد ؛ از این رو بهتر است در آغاز فصل بهار که زمان شروع رشد گیاهان میباشد از این کود ها استفاده شود .
برای گیاهانی که در فصل پاییز کاشته میشوند ، کود های پتاسه باید در زمان جوانه زنی و یا اوایل کاشت مورد مصرف قرار بگیرند .
در فصل های زمستان و پاییز کوددهی با استفده از کود پتاس ، باید از روش چالکود انجام گیرد تا درختان شروع سریع و قدرتمندی برای رشد خود داشته باشند .