آفات زراعی یکی از بزرگ ترین دغدغه های هر کشاورز و باغداری هستند.با هجوم انواع مختلف آفات به مزراع و گیاهان، احتمال نابودی محصولات و به وجود آمدن خسارات جبران ناپذیر تا میزان قابل توجهی بالا میرود.به همین دلیل کشاورزان باید دائما با دقت کافی محصولات خود را کنترل کنند تا متوجه حضور این موجودات شوند و بتوانند قبل از اینکه دیر شود، از شر آنان خلاص شوند.آفات انواع مختلفی دارند که هرکدام از آنها میتوانند باعث ایجاد بیماری و ضرر های متعددی بشوند؛ از این رو آشنایی با گونه های مختلف این موجودات الزامی است.
یکی از شناخته شده ترین آفات زراعی در سرتاسر جهان، کنه تار عنکبوتی میباشد.این آفت انواع و گونه های مختلفی دارد و با حمله کردن به محصولات کشاورزی باعث نابودی آنها میشود.کنه عنکبوتی یکی از دلایل این است که سالانه میزان قابل توجهی از محصولات کشاورزی در سرتاسر جهان به نابودی کشیده شده و از بین میروند.در این مقاله به معرفی این آفت پرداخته و عملکرد، علائم وجود و راه های مقابله با آن را توضیح خواهیم داد.
فهرست مطالب
کنه تار عنکبوتی چیست؟
یکی از نابود کننده ترین آفات زراعی که محصولات کشاورزی را در مناطق مختلف جهان تهدید میکند کنه تار عنکبوتی است که بیش از ۱۰۰۰ گونه ی مختلف دارد.این موجود در زبان انگلیسی spider mite نامیده میشود و در زبان فارسی آن را با نام های کنه عنکبوتی قرمز، کنه تارتن و کنه دو نقطه ای میشناسیم.شاید فکر کنید که این آفت از دسته حشرات باشد اما درواقع این موجود از خانواده عنکبوتیان میباشد.بدنه بسیار ریز و کوچکی که این کنه دارد باعث میشود تا رویت کردن آن بدون ذره بین و یا لنز های خاص بسیار سخت و دشوار باشد.
این آفت در اطراف بدن خود نقطه های تیره رنگی دارد؛ به همین دلیل آن را کنه دو نقطه ای مینامیم. گونه های مختلف این آفت در رنگ های مختلف از جمله زرد، قرمز، سفید و طوسی دیده میشوند که به صورت گروهی در زیر برگ گیاهان زندگی میکنند و با تغذیه از برگ ها نیاز غذایی خود را از بین میبرند.جالب است بدانید که این کنه ها که برای گیاهان بسیار مخرب هستند، طول عمر چندان زیادی ندارند و پس از دو تا چهار هفته خواهند مرد؛ اما با این وجود توانایی تولید مثل بالایی که دارند باعث میشود تا دفع کامل آنها از باغ و گیاهان بسیار سخت باشد.
آفت کنه تار عنکبوتی، تنها پس از گذشت ۵ روز از به دنیا آمدن میتواند شروع به تخم گذاری کند و در چرخه ی کوتاه چند هفته ای زندگی خود صد ها تخم در نقاط مختلف بگذارد.اوج فعالیت و تولید مثل این کنه در زمان های گرم سال مانند فصل تابستان است.این آفت میتواند از گیاهی به گیاه دیگر برود و با سواری گرفتن از انسان ها و یا حیوانات، سریعا موقعیت خود را تغییر داده و گیاهان بیشتری درگیر کنند.
وجود گونه های مختلف، اندازه کوچک، چند برابر شدن جمعیت در کوتاه ترین زمان و غیر قابل رویت بودن این آفات باعث میشود که خلاصی از شیوع این موجودات و از بین بردن آنها بسیار امری دشوار باشد.به همین دلیل کشاورزان و باغداران باید از علائم حضور کنه عنکبوتی آگاه باشند و با استفاده از روش های پیشگیری مانند خرید کود کشاورزی برای تقویت گیاهان، احتمال هجوم آنها را کمتر کنند.
علائم هجوم کنه تار عنکبوتی
کنه قرمز عنکبوتی با حمله کردن به مزارع و تغذیه کردن از کلروفیل گیاهان باعث نابودی آنها میشود.این آفات خرطوم های ریز خود را به داخل برگ ها فرو کرده و از طریق مکیدن شیره گیاه، مواد غذایی مواد غذایی خود را تامین میکنند.همجنین اکثرا گیاهانی که گرفتار این آفت شده باشند روی شاخه ها و یا پشت برگ ها خود تار هایی خواهند داشت که خبر از وجود این کنه های ریز میدهند.
هر آفتی که به گیاهان حمله ور شود، علائمی از حضور خود به جای خواهد گذشت و بجز آن، با دیده شدن برخی نشانه ها در عملکرد گیاهان نیز میتوان متوجه آفت زدگی شد.در این بخش برای شما تعدادی از علائم حضور این آفات را نام برده ایم تا بتوانید با شناسایی کردن آنها، از گیاهان خود در برابر نابودی دفاع کنید.
- زرد شدن برگ ها : از اولیه ترین نشانه های آلودگی گیاه به کنه تار عنکبوتی زرد شدن برگ های گیاه است.در اکثر مواقع زرد شدن برگ ها از لبه ها آغاز شده و سپس به سمت قسمت های وسطی میرود.
- لکه های قهوه ای و خشک : پس از اینکه برگ ها زرد شدن ممکن است تعدادی لکه های قهوه ای رنگ نمایان شوند.این لکه ها درواقع نشان دهنده این است که کنه ها از آن نقاط تغذیه کرده اند.
- تار : یکی از واضح ترین نشانه های وجود این آفات، وجود تار های ریز و نازکی است که بیشتر مواقع در بخش های زیرین برگ ها دیده میشود.
- پژمردگی : با توجه به این که کنه ها از شیره گیاهی تغذیه میکنند، پس از مدتی مواد غذایی گیاه کمتر و کمتر خواهد شد که در نتیجه ی آن، گیاهان به سمت پژمردگی خواهند رفت.
- دیده شدن خود کنه ها : دیده شدن کنه های تار عنکبوتی در بخش های مختلف گیاه از جمله زیر برگ ها و در برخی مواقع شاخه گیاهان، نشانه شیوع این آفت است.اکثرا میتوان آنها را به شکل نقطه هایی سبز و یا قرمز رنگ مشاهده کرد.
- کاهش رشد گیاهان : اگر گیاهان ما به کنه تار عنکبوتی گرفتار شده باشند، توانایی رشد همیشگی را نخواهند داشت چرا که مواد غذایی کافی برای رشد در آنها موجود نیست.این گیاهان معمولا نسبت به دیگر گیاهان رشد کمتری خواهند داشت.
- ریزش برگ ها : در مواقعی که آلودگی به این آفت شدت بیشتری داشته باشد، ممکن است برگ ها شروع به ریختن کنند که در صورت جلوگیری نکردن از این اتفاق، گیاه از بین خواهد رفت.
روش مبارزه با کنه عنکبوتی
همانطور که میدانید، هرنوع آفتی که وجود دارد و میتواند به گیاهان شما هجوم بیاورد، توانایی این را دارد که گیاه شما را از بین ببرد.امکان دارد این فرآیند در شرایط مختلف بیشتر یا کمتر طول بکشد اما درصورت نبود رسیدگی، نابودی گیاهان و محصولات به دست آمده حتمی خواهد بود.به همین دلیل دفع کنه عنکبوتی نیز مانند هر عمل دیگری که برای محافظت از گیاهان انجام میشود از اهمیت بسیاری برخوردار است.
در این بخش روش های مبارزه با کنه تار عنکبوتی را برای شما توضیح خواهیم داد.
استفاده از دشمن های طبیعی:
یکی از بهترین روش های مبارزه طبیعی با آفاتی مانند کنه های عنکبوتی، استفاده از دشمن های طبیعی آنها یعنی بکار بردن حشره هایی که از آنها تغذیه میکنند میباشد.حشراتی مانند کفشدوزک ها و زنجره ها از این کنه ها تغذیه میکنند و کمک بزرگی به کاهش جمعیت آنها میکنند.
رطوبت:
همانطور که در بخش های قبلی اشاره کردیم، بهترین و بیشترین عملکرد این آفات در زمان گرما و دوره های خشکی سال است.یکی از راه های مقابله با آنها افزایش رطوبت محیط گیاه میباشد که شرایط را برای زیست آنها سخت میکند.با اسپری کردن آب بر روی سطح رویی و زیرین برگ های گیاهان میتوانید کنه ها را دور کنید.
صابون های حشره کش:
صابون های حشره کش موادی هستند اکثرا از مواد طبیعی تولید شده و حشرات و آفات را از گیاهان دور میکنند.لازم به ذکر است که این صابون ها برای گیاهان بی خطر هستند و فقط موجب نابودی کنه ها میشوند.بسیاری از این مواد وجود دارند که در بازار دیده میشند؛ برای مصرف آنها میتوانید به سادگی آنها را بر روی سطح برگها اسپری کنید.
روغن های گیاهی و سموم شیمیایی:
برخی روغن های طبیعی هستند که برای دفع آفات بکار میروند.روغن هایی مانند روغن سیترونلا، روغن چای و یا روغن نارگیل با مسدود کردن منافذ تنفسی کنه ها و حشرات باعث نابودی آنها میشوند.از طرفی دیگر موادی وجود دارد که به عنوان سموم شیمیایی شناخته میشوند.این مواد به شکل مخصوصی برای مقابله با آفات طراحی شده اند.اما آگاه باشید که استفاده از مواد شیمیایی برای سم کنه تار عنکبوتی میتواند حشرات مفید را نیز از بین ببرد که امتیاز منفی خواهد داشت.
بررسی مداوم و نگهداری:
یکی از راه های مقابله با این آفات جداکردن برگ ها و قسمت های آلوده به آنها میباشد.با جداکردن بخش ها آفت زده احتمال شیوع کمتر خواهد شد.به یاد داشته باشید که باید با برنامه مناسب و مداوم گیاهان خود را کنترل و بررسی کنید تا اگر هرکدام از موارد ذکر شده را مشاهده کردید سریعا اقدام به درمان آن بکنید.استفاده از کود مناسب، آبیاری مداوم و کافی، وجود نور لازم برای رشد میتواند مقاومت گیاهان در مقابل بیماری ها و آفات را افزایش دهد.