یکی از مهم ترین و بزرگ ترین دغدغه های هر کشاورز، باغدار و گلخانه داری، انواع آفات زراعی است.آفت به موجوداتی گفته میشود که به گیاهان و محصولات کشاورزی حمله کرده و با تغذیه، تولید مثل و یا انتقال بیماری، باعث نابودی آنها میشوند.آفات انواع مختلف و زیادی دارند و در دسته های مختلف در سرتاسر جهان دیده میشوند.درصورت کنترل نشدن وجود آفات و جلوگیری نکردن از افزایش جمعیت آنها در میان گیاهان، اثرا مخربی به وجود خواهد آمد که بدون شک ضرر های بسیاری به کشت و برداشت محصولات خواهد زد.
یکی از مخرب ترین و شناخته شده ترین آفات در میات آفات زراعی، آفت کرم خراط است.این آفت محصولات بسیاری را مورد هدف قرار میدهد و برای کشاورزان در نقاط مختلف جهان، به دغدغه ای بزرگ و مشکلی طاقت فرسا تبدیل شده است.در این مقاله به معرفی کرم خراط ، علائم حضور آن و روش های مبارزه با کرم خراط خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
کرم خراط چیست؟
کرم خراط، کرم ساقه خوار، پروانه فری و شبپره پلنگی همه از نام های آفتی است که در مراحل مختلف زندگی خود آسیب های بسیاری به درختان و محصولات کشاورزی وارد میکند.نام علمی این آفت Zeuzera pyrina میباشد.این آفت از آفات زراعی بومی اروپا میباشد و در دسته آفات چوبخوار قرار دارد.طعمه اصلی این آفت اکثرا درخت گردو، آلبالو، سیب، گیلاس و هلو میباشد که در نواحی مدیترانه ای بسیار بیشتر دیده میشود.
در گذشته افراد بر این باور بودند که کرم ساقه خوار تنها درختان و گیاهانی را هدف قرار میدهد که ضعیف باشند و میزان رسیدگی به آن به اندازه کافی نباشد.اما چندین سال است متوجه شده ایم که این آفت بدون ارتباط با رسیدگی و یا توانایی مقاومت گیاه، آنها را هدف قرار داده و نابود میکند به شکلی که تنها یک کرم خراط میتواند نهالی جوان را به کلی از بین ببرد و نابود کند!! تغذیه این آفت از چوب درخت باعث میشود تنه درختان تو خالی شود و مقاومت آنها در برابر عوامل خارجی مانند وزش باد به میزان قابل توجهی کاهش یابد.
تخم های این کرم به رنگ های قهوه ای و زرد دیده میشوند و طول آنها تنها ۱ تا ۲ میلیمتر است.وقتی که لارو ها از تخم به بیرون بیایند، رنگ آنها زرد با لکه های قهوه ای و مشکی روی بدنه آنها میباشد.پس از بالغ شدن و پروانه شدن آنها را میتوانیم به رنگ سفید با نقاط مشکی و آبی روی بال ها و بدنشان مشاهده کنیم.هر پروانه پلنگی ماده توانایی تخم گزاری به تعداد ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میباشد و هرکدام از آنها پس از مدتی خارج میشوند.
این آفت فصل سرد زمستان را در داخل سوراخ هایی که در داخل شاخه ها و تنه درختان ایجاد کرده اند پنهان میشوند و پس از خارج شدن از سوراخ، بلافاصله اقدام به جفتگیری میکنند و تخم های خود را در لبه های سوراخ هایی که ایجاد کرده اند به شکل دسته ای و یا پراکنده میگزارند.
عملکرد آفت کرم خراط
این آفت با هجوم بردن به یک درخت، شروع به تغذیه کردن از چوب بخش های مختلف آن مانند شاخه ها و حتی بدنه اصلی میکند.ابتدا شاخه های کوچک تر قربانی شده و بعد از اینکه نیاز غذایی آنها بیشتر شود، به سمت شاخه های بزرگ تر و اصلی تر میروند.همانطور که گفتیم این لارو ها در شاخه ها و تنه درخت میمانند تا وقت تبدیل شدن آنها به پروانه برسد.این کرم ها تمام طول این مدت را مشغول به تغذیه کردن از درخت هستند و این باعث میشود تا ضعف شدیدی گریبان گر درختان بشود.بیشترین آثار تخریب افت کرم خراط در درخت گردو دیده میشود به همین دلیل آن را کرم خراط گردو نیز مینامند.
۶ نشانه هجوم آفت پروانه فری
کرم ساقه خوار نیز مانند تمام آفات و بیماری هایی که به درختان و گیاهان حمله میکنند، نشانه هایی دارد.این نشانه ها به ما خبر از حضور یک عامل مخرب و مضر برای سلامت و حیات گیاهان ما میدهند.به همین دلیل آگاهی از این علائم و آشنایی با آنها بسیار اهمیت زیادی دارد چراکه در صورت ندانستن آنها از عواملی چشم پوشی کرده ایم که میتوانند کشت کامل یکسال شما را نابود کنند و خساراتی جبران ناپذیر در باغ شما به وجود بیاورند.
در این بخش تمام علائمی که نشان دهنده شیوع پروانه فری در باغ شما هستند را نام میبریم.
- وجود سوراخ های گرد روی تنه درخت و یا شاخه ها.این سوراخ ها درواقع محل ورود این کرم و مسیر تغذیه آن است.
- دیده شدن شیره و فضولات چوبی در محلی که سوراخ های دایره ای شکل وجود دارند.
- خشک شدن و ضعف کلی گیاه به خصوص شاخه ها به دلیل تغذیه بسیار کرم ها.
- رزش برگ ها و کاهش/توقف رشد درخت که نشانه تغذیه زیاد لارو ها میباشد.
- شکننده شدن شاخه ها و ساقه ها به دلیل توخالی شدن به وسیله کرم ها.
- دیده شدن پروانه های بالغ سفید رنگ با لکه های تیره روی بدنه و بال های آنها.این حشرات درواقع همان کرم های خراط هستند.
تمامی این نشانه ها به شما هشدار میدهند که باغ و درختان شما به آفت کرم خراط آلوده شده است و باید هرچه سریع تر برای از بین بردن آنها و درمان درخت هایتان اقدام کنید.درصورت نادیده گرفتن این پدیده ها شاهد نابودی کامل درختان و گیاهان خود خواهید بود و باید با محصولاتی منتظر رشدشان هستید خداحافظی کنید.
روش های مبارزه با آفت شبپره پلنگی
آفات توانایی این را دارند که با روش های مختلف به سرعت مزارع، باغ ها و گلخانه ها را از بین ببرند تا حدی که حتی محصولات نیز دیگر قابل برداشت و استفاده نباشند.برای مثال آفت کرم خراط علاوه بر اینکه از چوب درختان تغذیه میکند میتواند مانند بسیاری از آفت های دیگر شامل بیماری هایی باشد و این باعث میشود علاوه بر اینکه خود گیاه دچار مریضی شود، میوه های آن نیز به این بیماری آلوده شوند پس در نتیجه به سرعت فاسد شده و دیگر قابل استفاده نخواهند بود.
درصورت مقابله نکردن با شیوع آفات و جدی نگرفتن نشانه های حضور آنها، گیاهان ما با گذر زمان ضعیف و ضعیف تر میشوند و پس از مدتی خسارات جبران ناپذیری به وجود خواهد آمد.از دست دادن محصولات کشت شده به همراه خود درختانی که کاشته شده اند، آسیب سنگینی به کسب و کار هر کشاورزی است و باعث از دست رفتن سرمایه زیادی میشود.در این بخش چند روش مبارزه با آفت کرم خراط را توضیح خواهیم داد.
پیشگیری
- کاشت انواع درختانی که به آفت مقاوم تر هستند کمک زیادی برای پیشگیری از آفت زدگی میشود
- آبیاری با برنامه و منظم، هرس کردن درست و استفاده از کود کشاورزی مناسب باعث تقویت درخت خواهد شد
- جداسازی و سوزاندن شاخه هایی که به کرم خراط آلوده شده اند برای جلوگیری از شیوع آنها
- پوشاندن محل زخم ها و شاخه های جدا شده با چسب های مخصوص و مواد ضد عفونی کننده
روش مکانیکی و فیزیکی
- خارج کردن و یا کشتن کرم و لارو های خراط از طریف ورود سیم های فلزی به داخل دالان های ایجاد شده
- تزریق کردن صابون ها و محلولاتی که برای آفات کشنده هستند به داخل دالان های ایجاد شده
- استفاده کردن از تور و یا بستن درخت با پارچه تله ای برای جلوگیری از تخم گذاری پروانه ها
روش شیمیایی و بیولوژیکی
- سمپاشی و استفاده از حشره کش های سیستمیک مانند دیازینون و دورسبان که در مراحل اولیه بسیار کمک میکنند
- استفاه از محلول و سمپاشی تا قبل از تخم گذاری پروانه ها
- استفاده از سموم به همراه روغن ولک مخصوص برای نفوذ بهتر به داخل دالان ها
- کمک گرفتن از دشمنان طبیعی کرم خراط مانند زنبور های پارازیت و برخی از قارچ ها