یکی از محبوب ترین محصولات کشاورزی که در سرتاسر جهان در زمینه های مختلف از جمله آشپزی کاربرد بسیاری دارد، سیب زمینی میباشد.سیب زمینی بعد از ذرت، گندم و برنج بیشترین محصول مصرفی و کشت شده در کشاورزی است.این محصول در زمینه اشپزی به عنوان یکی از کاربردی ترین و مورد علاقه ترین غذا ها معروف است و تنوع غذایی ای که میتوان با سیب زمینی ایجاد کرد باعث شده تا در بسیاری از غذاهای تمامی نقاط دنیا بکار برود.
با توجه به مصرف بسیار و اهمیت زیادی که کشت سیب زمینی دارد، رشد درست آنها و برداشت محصولات باکیفیت، از مهم ترین موضوعاتی میباشد که کشاورزان با آن رو به رو هستند.ضعف گیاهان و یا کاهش کمیت و کیفیت سیب زمینی های برداشت شده میتواند خسارت بسیار سنگینی به کشاورزان وارد کند که شاید هرکسی توانایی جبران آن را نداشته باشد.در این مقاله به معرفی کود سیب زمینی و مزایای استفاده از آن میپردازیم.
فهرست مطالب
سیب زمینی و اهمیت آن
سیب زمینی یکی از گیاهانی است که به همراه گوجه و فلف، در دسته باندجان ها قرار میگیرد و دارای برگ های سفید یا بنفش است.این گیاه یکی از پر مصرف ترین محصولات کشاورزی میباشد و کشت و صادرات آن یکی از منابع درآمد کشور هایی مانند چین و هند میباشد.سیب زمینی هزاران نوع مختلف دارد که از آنها در زمینه خوراکی برای غذای حیوانات و آشپزی، و صنعتی برای تولیدات موادی مانند الکل و یا نشاسته استفاده میشود.تولید سیب زمینی در سطح جهانی در سال های گذشته به مقدار ۳۵۸ تن تخمین زده شده است.
با توجه به میزان بسیار زیادی که کشت این گیاه دارد، میتوان گفت که کود سیب زمینی نیز مصرف بسیار زیادی دارد.کشاورزانی که در زمینه کشت سیب زمینی فعالیت میکنند باید به هنگام خرید کود کشاورزی دقت داشته باشند تا بهترین کود برای سیب زمینی را انتخاب کنند و با استفاده از آنها رشد کامل و درست محصولاتشان را تضمین کنند.
نکته ای که بسیاری از افراد نمیدانند این است که سیب زمینی ها درواقع سمی هستند.نام مهم ترین این سم ها چاکونین و سولانین میباشد که با جوانه زدن و یا به وجود آمدن مناطق سبز رنگ بر روی بدنه سیب زمینی خود را نشان میدهند.در صورت مشاهده شدن نواحی سبز رنگ و یا جوانه ها بر روی سیب زمینی، باید آنها را جدا کرده و دور بریزید اما با این حال بسیاری از افراد معتقدند که جدا کردن کافی نیست و سیب زمینی هایی که سبز باشند دیگر خوراکی نیستند و موجب مسمومیت خواهند شد.
گیاه سیب زمینی به طور کلی به سه بخش ساقه و شاخ و برگ، غده ها و ریشه تقسیم میشود.این گیاه دربرابر سرما مقاومت کمی دارد و کشت آن باید در نواحی خنک و مرطوب باشد اما به دلیل تغییراتی که در نژاد های آن به وجود آمده، در اکثر نقاط زمین میتواند آن را کشت کرد.با این حال دمای محیطی که این گیاه در آن کشت میشود بسیار مهم است چراکه با وجود اینکه این گیاه برای فصل های خنک است، به سرما و یخبندان حساسیت زیادی دارد.در صورت وجود سرمای بیش از حد غده های این گیاه یخ زده و دیگر توانایی رشد نخواهند داشت.
خاکی که کشت این گیاه در آن صورت میگیرد باید بافت و تهویه مناسبی داشته باشد تا با به غده های این گیاه اجازه ی رشد کافی و درست را بدهند.خاکی که سنگین باشد به طور کلی برای کشت سیب زمینی مناسب نیست و علاوه بر کمبود فضا، هوایی کمی نیز برای سیب زمینی ها وجود خواهد داشت.همچنین در نواحی سرد تر نیز کشت در خاک سبک پیشنهاد میشود.
به طور کلی سیب زمینی در سرتاسر جهان یکی از محصولات مهم بوده و با وجود هرگونه آسیبی به رشد آن، امکان به وجود آمدن خسارات زیادی وجود دارد.
علائم کمبود مواد غذایی در سیب زمینی
گیاهان نیز مانند ما انسان ها و حیوانات موجودات زنده هستند و برای رشد و ادامه زندگی به مواد غذایی مختلفی نیاز دارند.هرگونه کمبود یا نبود مواد غذایی برای گیاهان به منجر به ضعف، توقف رشد و یا حتی مرگ آنها خواهد شد و برای جلوگیری از این اتفاق ها باید از کود سیب زمینی و یا هرکودی که برای محصولاتمان مناسب باشد استفاده کنیم.تمامی گیاهان هنگامی که دچار ضعف و یا بیماری شده باشند، علائم بخصوصی از خود نشان میدهند که با دانستن آنها میتوانیم تشخیص دهیم که باید نیاز های گیاهمان را برطرف کنیم.البته بدانید که علائمی وجود دارد که در برخی موارد مشترک هستند و ما باید با مقایسه کردن آنها با دیگر نشانه ها تشخیص درست تری داشته باشیم و یا با مشاور در ارتباط باشیم.
در این بخش علائم ضعف غذایی گیاه سیب زمینی را معرفی خواهیم کرد تا بتوانید با اقدام به موقع و بکار بردن کود مناسب سیب زمینی، نیاز غذایی گیاه را برطرف کنید.
کمبود نیتروژن در سیب زمینی
کمبود عنصر نیتروژن در سیب زمینی باعث میشود تا برگ های پیر و مسن تر زرد شوند و با بیشتر شدن فقر نیتروژن، زردی به برگ های جوان تر هم خواهد رسید.کوتاهی گیاه و ریزش برگ های پیر نیز میتواند از نشانه های کمبود نیتروژن در گیاه سیب زمینی باشد.میتوانید با بکار بردن کود نیتروژن سیب زمینی این ضعف را برطرف کنید چرا که نیتروژن یکی از عناصر حیاتی برای گیاهان بوده و کود ازت برای سیب زمینی انتخاب مناسبی است.
کمبود فسفر در سیب زمینی
با کمبود عنصر فسفر در گیاه سیب زمینی، برگ ها به رنگ سبز تیره که مایل به آبی تیره میباشد در می آیند.برگ ها کوتاه تر میشوند و رشد ریشه گیاه متوقف میشود چرا که مسئولیت اصلی عنصر فسفر در گیاهان کمک به توسعه ریشه میباشد.با کمبود فسفر گیاه کوتاه شده و برگ های آن کوتاه، قهوه ای و بنفش و با شکل خمیده خواهند بود.وجود رنگ بنفش یکی از مهم ترین نشانه های نبود فسفر است.استفاده از کود فسفر برای سیب زمینی این مشکل را حل خواهد کرد.
کمبود پتاسیم در سیب زمینی
با کمبود عنصر پتاسیم در گیاه سیب زمینی، رنگ سبز به طور کلی در گیاه کاهش خواهد یافت و در برگ های آن به خصوص برگ هایی که پیر تر هستند، رنگ قهوه ای مشاهده خواهد شد.کوتاهی گیاه و توقف رشد آن نیز از نشانه های کمبود پتاسیم است.به طور کلی قهوه بودن برگ ها و وجود سوختگی در میان و یا لبه های برگ سیب زمینی نشانه کمبود این عنصر است.
کمبود عناصر میکرو (آهن، روی ، منیزیم، منگنز، مس، گوگرد و …)
- به وجود آمدن کلروز(زردی)
- توقف رشد
- زردی وسط برگ ها و سبز ماندن حاشیه رگبرگ ها
- سوختگی نوک و حاشیه های برگ های جوان سیب زمینی
- لکه های زرد یا قهوه ای روی در وسط و یا رگبرگ های سیب زمینی
- زردی در برگ های جوان گیاه
- کاهش کیفیت محصولات برداشتی
- ضعف و ناتوانی گیاه در مقابل بیماری های گیاهی
با آگاهی از این نشانه ها میتوانیم از کمبود هایی گه در گیاهمان به وجود آمده آگاه باشیم و با استفاده کردن از کود سیب زمینی از به وجود آمدن خسارات احتمالی جلوگیری کنیم.
کود سیب زمینی چه کودیه؟
حال که با اهمیت سیب زمینی در زراعت و علائم کمبود غذایی در آن آشنا شدیم، باید بدانیم که چگونه باید این نیاز غذایی گیاه مورد نظرمان را برطرف کنیم.کود سیب زمینی چه ویژگی هایی باید داشته باشد و دارای چه عناصری باشد بهتر است؟ کوددهی سیب زمینی به چه محصولی باید انجام شود تا بهترین نتایج ممکن به وجود بیاید؟
در این بخش کود های مناسب برای سیب زمینی را به شما معرفی میکنیم و بیان میکنیم که مزایای بکار بردن کود برای سیب زمینی چیست.
کود سه بیست
کود کامل NPK 20-20-20 یکی از شناخته شده ترین کودهای شیمیایی در بین کشاورزان، باغداران و گلخانه داران است.این کود دارای ۲۰ درصد از عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم میباشد.این میزان متعادل از عناصر ماکرو برای طیف وسیعی از گیاهان خانگی، زینتی و کشاورزی مفید بوده و تاثیرات شگفت انگیزی برای گیاهان خواهد داشت.بجای انتخاب چندین کود متفاوت و ترکیب آنها باهم (برای مثال ترکیب کود پتاس برای سیب زمینی با کود های دیگر) میتوانید از این کود استفاده کنید که تمامی این عناصر را دارا میباشد.
کود سوپر فسفات ساده
سوپر فسفات ساده همانگونه که از نامش پیداست، دارای منبع سرشاری از عنصر فسفر میباشد که کمک بسیاری به گیاهان ما میکند.گیاه سیب زمینی در ابتدا نیاز فراوانی به عناصر مختلف ندارد اما با گذر زمان به دلیل افزایش نیاز غذایی، رشد آن و به خصوص غده های آن متوقف میشود.عنصر فسفر در گیاهان وظیفه مهم و ضروری توسعه ریشه آنها را بر عهده دارد.استفاده از این کود برای سیب زمینی تاثیرات بسزایی را به وجود خواهد آورد و کمک بسیاری به محصولدهی این گیاه میکند.
کود اوره
کود اوره که بسیاری از کشاورزان با نام آن آشنا هستند، منبع قدرتمندی از عنصر نیتروژن میباشد.به طور کلی اکثرا در ترکیبات کود های دیگری که دارای نیتروژن هستند از اوره استفاده میشود.به جای کود اوره میتوان از کود NPK 30-10-10 نیز استفاده کرد.کود اوره طرفداران بسیاری در بین کشاورزانی که مشغول کشت سیب زمینی هستند دارد.نیتروژن به افزایش سرعت رشد و سلامت رشد و محصولدهی آن کمک بسیاری میکند.بکار بردن این کود برای سیب زمینی نیز تاثیرات مثبتی خواهد داشت.
استفاده از این کود های شیمیایی برای گیاهان مزایای بسیاری دارد.تعدادی از این فواید عبارتند از:
- تامین مواد غذایی مورد نیاز گیاه
- افزایش و بهبود عملکرد گیاه
- بهبود تولید غده ها و بهبود وزن آنها
- بهبود کیفیت محصولات
- افزایش مقدار نشاسته موجود در غده های سیب زمینی
- بهبود ماندگاری و مقاومت دربرابر بیماری های مختلف
- بهبود شکل ظاهری
- کاهش احتمال به وجود آمدن بیماری ها و آفت زدگی
- مقاومت دربرابر تنش های محیطی
- توسعه و رشد ریشه های گیاه
برای بهینه سازی مصرف کود هایی که برای محصولات خود تهیه کرده اید، قبل از هرکاری خاک بستر کشت خود را آزمایش کنید و سپس با کارشناس مشورت کنید تا بهترین برنامه را برای شما تنظیم کند.
زمان کوددهی
یکی از مهم ترین نکاتی که برای تغذیه گیاهان باید رعایت شود، زمان کوددهی به آنها میباشد.با انتخاب بهترین زمان برای کوددهی به محصولات خود، تاثیرات مثبتی که از کودها به گیاه میرسد را چند برابر میکنید.چرا که برای مثال اگر در زمانی کوددهی کنید که جذب مواد مغذی توسط گیاه کم تر است، کودهای خود را هدر داده اید.درادامه به شکل خالاصه بیان میکنیم که بهترین زمان برای استفاده از کود رشد سیب زمینی چه زمانی است.
یکی از مهم ترین زمان های کوددهی برای سیب زمینی های تحت کشت، دوره ی زمانی رشد رویشی گیاهان میباشد.در زمانی که غده ها درحال رشد کردن هستند ترجیحا باید پتاسیم و فسفر بیشتری در دسترس گیاه باشد تا فرآیند رشد آنها تهسیل شود.در این دوره از کودهای کامل نیز استفاده میشود.
به طور کلی در بخش های مختلفی از رشد سیب زمینی میتوان کوددهی را انجام داد.برای مثال قبل از کاشت و هنگام آماده سازی زمین نیز میتوانید کوددهی را انجام دهید؛اما بهترین و اثر بخش ترین زمان برای استفاده از کود سیب زمینی زمان رشد غده ها یعنی دوره رشد رویشی گیاه میباشد.