انواع آفت

یکی از بزرگ ترین خطراتی که سالانه مزارع و باغ ها را تهدید میکند ، هجوم انواع آفات به خاک و محصولات کشاورزی میباشد.
به گزارش ایرنا از وزارت جهاد کشاورزی ، سعید معین افزود: بنابر آخرین آمار سطح مبارزه علیه سن گندم به ۳ میلیون هکتار رسیده که ۲ میلیون هکتار آن علیه سن مادر و یک میلیون هکتار پوره در ۲۸ استان کشور صورت گرفته است .

انواع بسیار زیاد و مختلفی از آفات زراعی وجود دارند و نقریبا برای هر محصولی یک نوع آفت وجود دارد . در صورت کمبود آگاهی از این گونه های آفت و چگونگی مبارزه با آنها ، محصولات کشاورزی ما در خطر نابودی هستند .
در این مقاله به معرفی انواع آفت گیاهان آپارتمانی ، آفات زراعی و روش های مبارزه با آنها خواهیم پرداخت .

آفت چیست ؟

سالانه بخشی از محصولات کشاورزی مورد هجوم انواع آفت قرار میگیرند و ضرر زیادی به وجود میاورند . اما آفت چبست ؟

به طور کلی ، هر حیوان یا گیاهی که برای انسان یا مواد مورد نیاز انسان مضراتی داشته باشد ، آفت نامیده میشود .در حوضه کشاورزی به موجوداتی مانند قارچ ، ویروس ، باکتری و حشرات مختلف که خسارت و بیماری های مختلف به وجود میاورند ، آفت گفته میشود .
این آفات میتوانند موجب کاهش عملکرد درست کیاهان و محصولات بشوند و یا حتی گیاه را به طور کامل نابود کنند .کنترل کردن و مدیریت درست این آفات از طریق روش های مختلف با استفاده از فناوری و ابزار های مدرن ، برای محافظت از تولیدات کشاورزی بسیار ضروری است .

انواع آفت گیاهان آپارتمانی اکثرا در دسته ی حلزون ها ،حشرات و کنه ها هستند که مستقیما یا غیر مستقیم به گیاهان اسیب وارد میکنند .
حشراتی که خرطوم خود را داخل بافت گیاهان میکنند و شیره گیاهی آنها را میمکند اهمیت بیشتری دارند زیرا علاوه بر ایجاد ضعف در گیاه ، باعث انتقال بیماری های مختلف نیز میشوند .

مواردی که نشان دهنده آفت زده بودن گیاهان ما میشوند عبارتند از  :

• از بین رفتن بافت بخش های مختل گیاهان
• سوراخ شدن گیاه و یا رویت شدن علائم خوردگی
• زرد شدن و تغییر رنگ برگ ها
• پیچیدگی و تغییر شکل برگ ها
• وجود نقطه های زرد و طوسی بر روی گیاه
• چسبنده شدن سطح گیاه
• رویت شدن تار عنکبوت روی گیاه

وجود انواع آفات زراعی ، باغی ، گلخانه ای و آپارتمانی موجب ایجاد ضرر های اقتصادی و کاهش کیفیت محصولات خواهد شد . در نتیجه باید در زمینه مراقبت از گیاه و پیشگیری از آفت زدگی کوشا باشیم .

انواع آفات زراعی

آفت هایی که به گیاهان زراعی هجوم می آورند انواع زیادی از حیوانات را شامل میشوند . این افات شامل دسته های پستانداران ، پرندگان ، نرم تنان و بند پایان میشوند . هرکدام ازین موجودات از راه های متفاوتی به گیاهان آسیب میزنند و همچنین میتوانند حامل بیماری های مختلف باشند که خسارت دو چندانی به محصولات وارد خواهد کرد .

پستانداران :

یکی از پر خطر ترین انواع آفت که موجب خسارت میشوند ، به دلیل تغذیه از انواع گیاهان و محصولات مختلف کشاورزی ، پستانداران و به خصوص جوندگان ( مانند موش و خرگوش ) هستند .
مدیریت آفات پستاندار به دلیل توانایی زیادی که این موجودات در تولید مثل دارند ، بسیار دشوار میباشد . میزان خسارتی که پستانداران کوچک مانند خرگوش و سنجاب وارد میکنند ، به مراتب از پستانداران بزرگ تر مانند گراز ها بیشتر است.

این نوع آفت های پستاندار اکثرا در زمان شب فعالیت خود را شروع میکنند .

پرندگان :

پرندگان اکثرا به گیاهان زراعی مانند گندم ، برنج ، ذرت و آفتابگردان ، درختان و سبزیجات حمله میکنند . برخی از پرندگان بع شاخه ها و برگ ها نیز آسیب میزنند. برخی پرندگان از دانه ها و میوه های نرسیده نیز تغذیه میکنند که موجب کاهش کمیت و کیفیت محصولات میشود .

پرندگانی که به شکل گروهی و در نواحی گرمسیر زندگی میکنند خسارت بیشتری به وجود می آورند. همچنین پرندگان مهاجر در زمان کوچ به مزارع هجوم آورده و موجب خسارت میشوند .
از انواع این آفت میتوان به کلاغ ها و گنجشک ها اشاره کرد.

نرم تنان :

این آفات معمولا در خاک های مرطوب و نیمه خشک زندگی میکنند .
از انواع این آفات میتوان به حلزون و راب اشاره کرد . این موجودات از برگ ها ، میوه ها و جوانه ها تغذیه میکنند و احتمال هجوم آفات دیگر را به وجود می آورند . حلزون‌ها و راب‌ها به‌ویژه در فصول بارانی یا در مکان‌هایی با آبیاری سنگین بیشتر فعال هستند و می‌توانند به سرعت در مزارع گسترش پیدا کنند.

استفاده کردن از تله‌های مخصوص یا عوامل بیولوژیک مانند دشمنان طبیعی از جمله روش‌های کنترل این آفات است. همچنین، حضور داشتن این موجودات باعث افزایش رطوبت در نزدیکی گیاهان می‌شود که محیط لازم برای رشد قارچ‌ها و بیماری‌های گیاهی فراهم می‌کند.
از نشانه های وجود این آفات کشاورزی ، وجود رده های ژلاتینی بر روی زمین یا گیاهان است .

حشرات و کنه ها ( بند پایان )

حشرات و کنه ها از دیگر موارد خطرساز برای محصولات و گیاهان کشاورزی هستند . این آفات زراعی از طریق تغذیه از گیاهان و تخم گذاری به گیاهان آسیب زده و موجب خسارت میشوند .
انواع افت های بند پا عبارتند از کرم ها ، سوسک ها ، شپشک ها و کنه ها .

برخی از این آفات مانند شته‌ها با مکیدن شیره گیاهان باعث تضعیف گیاه و کاهش رشد آن می‌شوند، در حالی که سوسک‌ها و کرم‌ها به ریشه، ساقه و برگ‌ها حمله می‌کنند. این آفات همچنین می‌توانند ناقل بیماری‌های ویروسی و باکتریایی باشند و موجب گسترش بیماری‌های گیاهی شوند. برای کنترل این آفات از روش‌های مختلفی مانند استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی، کنترل بیولوژیک و تنظیم شرایط محیطی بهره‌گیری می‌شود.

وجود آفات زراعی موجب کاهش قابل توجه رشد گیاهان ، انتقال بیماری های مختلف ، تخریب گیاهان و محصولات میشود .

راه های مبارزه با آفات

در صورت مقابله نکردن با آفات زراعی ، با خسارات جبران ناپذیری مواجه خواهیم شد . مدیریت آفات از جمله موضوعاتی است که هر کشاورز و باغداری باید از آن آگاه باشد .
قبل از هرچیزی باید بدانیم که اولین و بهترین روش جلوگیری از آفت زدگی کاشتن دانه ها و گیاهان سالم و قوی میباشد . چرا که اکثرا گیاهان ضعیف مورد حمله آفات قرار میگیرند .همچنین استفاده از کود مناسب میتواند به مقاومت گیاهان اضافه کند .
با این حال ممکن است بنا به هر دلیلی محصولات دچار آفت زدگی بشوند و ما موظف هستیم برای جلوگیری از خسارت به محصولاتمان ، با آفات زراعی مبارزه کنیم.
در ادامه روش هایی در زمینه مبارزه با آفات را توضیح خواهیم داد.

مدیریت آفات از طریق روش های بیولوژیکی

کنترل بیولوژیکی یا اورگانیک آفات زراعی به معنی استفاده از دشمنان طبیعی انواع آفت ها میباشد .
استفاده از حشرات مفید مانند کفشدوزک ها و زنبور ها ، به عنوان یکی از این راهکار ها شناخته شده است که موجب کاهش آفات و کمتر شدن نیاز به سموم شمیایی میشود .
استفاده از مواد آلی مانند سولفور نیز به عنوان یکی از روش های بیولوژیک بشمار میرود.

مدیریت تراکم گیاهی

استفاده از روش های مدیریت تراکم گیاهی یکی از روش های مبارزه با افات میباشد .
به تعداد گیاهانی که در یک متر مربع کاشته میشود تراکم گیاهی گفته میشود . برای مثال تراکم گیاهی کم موجب بیشتر بودن فضای رشد گیاه میشود اما احتمال آفت زدگی را افزایش میدهد.

از اصول دیگر مدیریت تراکم گیاهی میتوان به کنترل علف های هرز ، تنوع گیاهی ، و تناوب محصولات اشاره کرد.
تنوع گیاهی با ایجاد شرایط متنوع برای رشد و تکثیر آفات، می‌تواند به کاهش جمعیت آنها کمک کند. تناوب محصولات نیز با کاهش احتمال تجمع آفات خاص در یک منطقه، به حفظ سلامت خاک و کاهش خطرات مرتبط با آفات کمک می‌کند.

استفاده از فن آوری مکانیکی

تله ها و تور های مخصوص برای جلوگیری از ورود حشرات یکی از روش های مدیریت آفات میباشد .این تله‌ها به طور معمول برای جذب و به دام انداختن حشرات مزاحم، مانند مگس‌ها و پروانه‌های آفت، به کار می‌روند و نقش مهمی در کاهش جمعیت آفات در مزارع و باغات دارند.

تله‌های فرمونی نیز از جمله ابزارهای مؤثر در این روش هستند که با ترشح فرمون‌های جذب‌کننده، حشرات نر را به دام انداخته و از تولید مثل آنها جلوگیری می‌کنند. علاوه بر این، استفاده از تورهای ضدحشره در اطراف محصولات حساس، مانع از ورود مستقیم آفات به داخل مزرعه یا باغ می‌شود. این روش‌ها به ویژه در مناطق با فشار آفات تاثیر مثبتی در پیشگیری از هجوم حشرات داشته است . ترکیب این روش‌ها با سایر راهبردهای کنترل آفات مانند مدیریت زیستی و استفاده محدود از سموم شیمیایی می‌تواند نتایج بهتری در کنترل پایدار آفات به دنبال داشته باشد.

معرفی آفات زراعی

آفات زراعی انواع بسیار زیادی دارند که با توجه به شرایط مختلف در زمان های مختلف به محصولات ما هجوم می آورند .آفات ممکن است به بخش‌های مختلف گیاه مانند ریشه، ساقه، برگ و میوه حمله کنند و هر کدام نیازمند روش‌های خاصی برای کنترل هستند. از آفات شایع در کشاورزی می‌توان به شته‌ها، تریپس‌ها، مینوزها و کرم‌های برگ‌خوار اشاره کرد که هر کدام تأثیرات مخربی بر روی کیفیت و کمیت محصولات دارند. شناخت دقیق نوع آفت و استفاده از روش‌های مناسب کنترل آفات برای جلوگیری از خسارت بیشتر بسیار حیاتی است .

در این بخش تعدادی از مهم ترین انواع آفت کشاورزی و باغی را معرفی خواهیم کرد.

مگس مدیترانه

مگس مدیترانه با نام علمی Ceratitis capitata . مبدا این آفت آمریکای جنوبی میباشد و در مناطق جنوب اروپا ، هند ، استرالیا و آمریکا نیز پراکندگی دارد.
به دلیل سازگاری و جمعیت زیادی که این حشره در ناحیه غرب اسیا دارد ، به عنوان مگس مدیترانه شناخته میشود .
این مگس بر روی میوه ها می نشیند و با فرو کردن خرطوم خود در آنها ، از میوه ها تغذیه کرده و سوراخی ایجاد میکند . در صورت مشاهده شدن سوراخ های مربوط به این مگس بر روی میوه ، از خوردن آن محصول خودداری کنید زیرا موجب انتقال بیماری خواهد شد .

این مگس میتواند به انواع مختلفی از محصولات مانند مرکبات، سیب، هلو و گلابی حمله کند و این موضوع ، این آفت را به یکی از تهدیدات جدی در باغداری و کشاورزی تبدیل کرده .همچنین برای کنترل این مگس مدیریت قوی و مناسبی نیاز است زیرا سرعت تولید مثل بالایی دارد .
علاوه بر روش‌های شیمیایی، استفاده از تله‌های فرمونی و عوامل بیولوژیک مانند زنبورهای پارازیت می‌تواند به کاهش جمعیت آن کمک کند. در برخی مناطق، قرنطینه محصولات آلوده نیز به‌عنوان راهکار جلوگیری از گسترش این آفت به کار گرفته می‌شود.

کنه تار عنکبوتی

کنه تار عنکبوتی با نام علمی spider mite ، با نام های کنه عنکبوتی و کنه دو نقطه ای نیز شناخته میشود . این آفت دارای حدود ۱۲۰۰ گونه مختلف است .
رویت لکه های کلروتیک بر روی برگ ها از نشانه های وجود این کنه میباشد ؛اما در برگ های کلفت تر ممکن است این لکه ها دیده نشوند .

وجود این آفات زراعی موجب بی رنگ و خشک شدن برگ ها میشود . تجمع زیاد این کنه موجب بی برگ شدن بوته ها و از بین رفتگی کلی گیاه میشود .
مسیری که این کنه ها در آن حرکت میکنند با تار های نازک پوشیده خواهد شد .این آفت در اکثر نقاط ایران دیده شده و به درختان میوه و گیاهان زینتی خسارت های زیادی وارد میکند .
این موجودات در شرایط گرم و خشک فعالیت بیشتری دارند و در مدت کمی جمعیت خود را چند برابر میکنند .برای کنترل این آفت، استفاده از روغن‌های معدنی و حشره‌کش‌های خاص توصیه می‌شود. همچنین، در صورت عدم کنترل به‌موقع، این کنه‌ها می‌توانند موجب کاهش شدید عملکرد محصولات زراعی شوند.

آفت سپردار واوی مرکبات

آفت سپردار واوی مرکبات با نام علمی Lepidosaphes beckii دارای شکلی گلابی مانند به رنگ قهوه ای میباشد و بر روی برگ ها ، ساقه ها و میوه ها دیده میشوند . این آفت بیشتر در مناطق گرم و مرطوب فعالیت دارد و به‌ویژه در مرکباتی مانند پرتقال و نارنگی خسارت‌های جدی وارد می‌کند.
وجود این آفتات زراعی موجب خشکی شدید در برگ ها و ساقه ها میشود . این موجودات اکثرا به نقاط سایه دار و داخلی درختان هجوم میبرند و علاوه بر خشکی درخت ، تصویر بدی به جای میگذارند و میوه ها را از بین میبرند .

آفت سپر دار واوی ، از شیره گیاهی تغذیه میکند که باعث کاهش توان رشد درختان می‌شود و در نتیجه آن، کیفیت و کمیت میوه‌ها نیز به شدت کاهش پیدا میکند . آلودگی شدید به سپردار واوی می‌تواند موجب ریزش برگ‌ها و زوال تدریجی درخت شود. برای کنترل این آفت از روش‌های مختلفی مانند استفاده از دشمنان طبیعی مثل زنبورهای پارازیت و همچنین سموم شیمیایی سیستمیک استفاده می‌شود.

 

کلام پایانی

آفت ها از عوامل نابود کننده و مضر برای صنعت کشاورزی در تمام دنیا هستند که انواع محصولات و گیاهان را مورد حمله قرار میدهند . کشاورزان باید در زمینه ی آفات زراعی اطلاعات کافی داشته باشند و یا با یک کارشناس در ارتباط باشند تا بتوانند از ضرر های جدی که انواع آفات زراعی به وجود می آورند جلوگیری کنند .

مدیریت ضعیف و مقابله نکردن با این موجودات میتواند به نابودی کامل تمامی محصولات بشود . علاوه بر این، آگاهی از روش‌های پیشگیرانه و کنترل به موقع، نظیر استفاده از تله‌ها، مدیریت تراکم گیاهی، و کنترل بیولوژیک، می‌تواند به کاهش خسارت‌ها و حفظ سلامت محصولات کمک کند.
به یاد داشته باشید که پایش مداوم و بررسی وضعیت گیاهان برای شناسایی زودهنگام آفات و اقدام سریع در مواجهه با آنها بسیار حیاتی است.
استفاده از منابع علمی و مشاوره تخصصی می‌تواند به کشاورزان در مدیریت مؤثر آفات و افزایش بهره‌وری کمک شایانی نماید.

همچنین مقاله ی ما درباره بیماری های گیاهی و انواع آنها را مطالعه کنید .