بیماری گیاهان

کشاورزان و باغداران با استفاده از روش های مختلف تمام تلاش خود را میکنند تا از به وجود آمدن خسارات به گیاهان و محصولاتشان جلوگیری کنند.با این حال پدیده های متعدد و مختلفی وجود دارد که سلامت تمامی گیاهان و محصولات کشاورزی را تهدید میکند.

یکی از عواملی که سالانه به محصولات کشاورزی و باغی خسارت وارد میکند، بیماری های گیاهی است.بیماری در گیاهان انواع مختلفی دارد و هر کدام از آنها علائم مختلف و آسیب های به خصوصی دارند که باید از آنها آگاه باشیم.در این مقاله به معرفی و توضیح بیماری گیاهان، علائم این بیماری ها و روش های جلوگیری از آنها خواهیم پرداخت.

بیماری گیاهی چیست ؟

بیماری های گیاهی، مشکلات و اختلالات حیاتی هستند که به دلیل وجود عواملی مانند قارچ ها ، باکتری و یا ویروس ها به وجود می آیند.مریضی در عملکرد و وضعیت طبیعی گیاهان اختلال ایجاد میکند و موجب آسیب های مختلف به اجزای گیاهان میشود.به طور کلی تمام گیاهان در معرض بیماری هستند اما در گونه های مختلف مقاومت بیشتری دیده میشود.

بیماری گیاهان زراعی با توجه به شرایط محیطی و وجود عوامل بیماری زا در فصل های مختلف متفاوت است.ما باید با آگاهی از عوامل بیماری زا و علائم وجود آنها، احتمال ابتلای گیاهانمان به مریضی را کاهش دهیم.نکته قابل توجهی که در این موضوع وجود دارد این است که بیماری ها علاوه بر خود گیاهان، به محصولات آنها نیز انتقال میابد در نتیجه خسارات غیر قابل جبرانی به وجود خواهد آمد.

خسارات ناشی از بیماری 

از بین رفتن گیاهان بر اثر بیماری، موجب بوجود آمدن تاثیرات منفی اقتصادی مانند کاهش درآمد عرضه کنندگان و افزایش قیمت محصولات میشود.بیماری گیاهان در زندگی موجودات دیگر نیز تاثیرات منفی دارد چرا که بسیاری از منابع غذایی که توسط ما انسان ها و حیوانات مختلف مصرف میشود از محصولات کشاورزی میباشد؛ در نتیجه علاوه بر کمبود غذا برای مردم ، دام ها نیز کمبود تغذیه خواهند داشت؛و در نتیجه کمبود غذا برای دام و طیور، منابع غذایی دیگری نیز نابود خواهند شد که این یک بحران بزرگ برای هر کشوری میباشد.  

علائم بیماری گیاه

همانطور که گفتیم انواع بسیار زیاد و مختلفی از بیماری ها برای انواع گیاهان وجود دارد که از طریق عوامل مختلف گیاهان را دچار ضعف و نابودی میکنند.بیماری های مختلف تاثیرات مختلفی بر روی گیاهان میگذراند که شناختن آنها میتواند برای تشخیص بیماری گیاهان زراعی به ما کمک کند.

همچنین بدانید که با توجه به اینکه برخی از علائم بیماری ها شبیه به یکدیگر هستند و در بین دسته های مریضی مختلف مشترک هستند،همیشه در صورت مشاهده این علائم بهتر است با کارشناس گیاهی مشورت کنید.اما اگاهی از علائم کلی این پدیده ها کمک بسیاری خواهد کرد.در ادامه تعدادی از علائم بیماری گیاه را برای شما بیان میکنیم.

9 نشانه جدی بیماری گیاهان و راه حل آنها

• کوچک و پژمرده شدن برگ ها

معمولا دلیل این اتفاق عدم آگاهی از روش های آبیاری و تغذیه مناسب برای گیاهان و درخت ها میباشد که به بهبود آبیاری گیاه و استفاده از کود مناسب درمان خواهد شد؛در نتیجه هنگام خرید کود کشاورزی به نیاز خاک و گیاهان خود دقت کنید.

• قهوه ای شدن و پوسیدگی برگ ها ( نکروز)

قهوه ای شدن برگ ها با حلقه های زرد دور آن میتواند نشان دهنده بیماری لکه سیاه و یا لکه برگی باشد که از دسته بیماری های قارچی است.برای حل این مشکل گیاه به تهویه بهتر هوا نیاز دارد.به دلیل واگیردار بودن این بیماری بهتر است که با جدا کردن گیاه بیمار از دیگر گیاهان، از انتقال بیماری به گیاهان دیگر جلوگیری کنید.

• زردی گیاه

زمانی که ریشه ی گیاهان پوسیده باشد و یا گیاه آلوده به قارچ باشد، ساقه ها و برگ های گیاه شروع به زرد و شل شدن میکنند.برای حل این مشکل باید ریشه ی گیاه را چک کرده و در صورت مشاهده علائم پوسیدگی، ریشه های فاسد را جدا کنید تا از خرابی بیشتر جلوگیری شود.

این مطلب را نیز بخوانید: کود سولفات پتاسیم + مزایای آن

• سفیدک پودری

وجود داشتن لکه و دانه های سفید روی برگ ها و ساقه های گیاهان نشانه ی بیماری قارچی به نام سفیدک پودری میباشد که باعث زرد شدن ، تغییر فرم و ریزش برگ ها نیز میشود.در صورت مشاهده شدن این علامت در اسرع وقت برگ های بیمار را جدا کنید و از آبیاری به روی برگ ها خودداری نمایید . این بیماری نیز واگیردار میباشد .

• سوختگی برگ ها

تابش مستقیم نور و آبیاری مستقیم بر روی برگ ها در این هنگام میتواند موجب سوختگی گیاهان شود.در فصل تابستان که نور آفتاب مستقیما به گیاهان میتابد، باید از آبیاری مستقیم به روی برگ ها و استفاده بی رویه از کود خودداری کنیم تا موجب سوختگی نشود .

• عدم گل دهی و فاصله بیش از حد برگ ها از یکدیگر

وجود و مشاهده علائم این بیماری میتواند نشانه ی کمبود نور دریافتی گیاه باشد.برای حل این مشکل اطمینان حاصل فرمایید که گیاهان مورد نظر گه گلدهی آنها متوقف شده، نورکافی برای رشد را دریافت میکنند.

• زنگ زدگی

دیده شدن علائم زنگ زدگی گیاه یکی از نشانه های بیماری گیاهان است که خبر از وجود قارچ ها میدهد.چیدن برگ های بیمار و کاهش رطوبت محیط گیاه میتواند به حل شدن این مشکل کمک کند چرا که موجب جلوگیری از پخش بیشتر قارچ خواهد شد. توجه داشته باشید هجوم آفات نیز میتواند موجب زنگ زدگی بشود .

• لوله ای شدن برگ ها

رنگ قرمز، زخیم تر شدن و پیچ خوردن برگ های گیاه ، نشانه از بیماری آن گیاه بدهد.همچنین در برخی موارد برخی از قارچ ها موجب پیچ خوردگی برگ ها بشوند.برگ های مریض را جدا نموده و از سم مناسب استفاده کنید .

• وجود زخم و فرو رفتگی روی ساقه ها

این پدیده ها میتوانند از وجود بیماری شانکر باکتریایی بدهند . این باکتری ها در بافت های زخمی گیاه تجمع کرده و به مرور زمان توسعه می یابند . شانکر ها با توجه به محیطی که در آن هستید میتوانند انواع متفاوتی داشته باشند . با کاشتن گونه های سازگار و محیط مد نظر ، میتوانید تهدید مواجه شدن با شانکر را کاهش دهید .  

انواع بیماری گیاهان

با توجه به مطالب مطرح شده در ابتدای مقاله ، بیماری های گیاهان تمامی گونه ها را شامل میشود و برخی از گیاهان حساسیت بیشتری نسبت به بیماری ها از خود نشان میدهند. بیماری های مختلف با توجه به شرایط مختلف و عوامل مختلف به وجود می آیند و خساراتی وارد میکنند.

در این بخش انواع بیماری های گیاهی و عوامل آنها را مثال خواهیم زد.

• پوسیدگی ریشه : گونه های قارچی مانند آرمیلاریا و آفت های زراعی مانند شته ریشه و سوسک ها.

• پژمردگی : عوامل قارچی

• لکه برگی : کپک سیاه

• شانکر : باکتری xantomonas citri

• آتشک : باکتری Erwinia amylovora

• مینای زرد : ویروسی به نام فیتوپلاسما

• قارچ ها : سفیدک ، آنتراکنوز ، پیچیدگی برگ هلو

• سیاهک : قارچ Ustilaginales

پیشگیری از بیماری های گیاهی

عوامل بسیاری مانند بیماری های گیاهان ، آفت زدگی ، سرما زدگی و غیره ، محصولات کشاورزی را تهدید میکنند . به یاد داشته باشید که همیشه پیشگیری کردن از این اتفاقات ، بهتر از جست و جوی راه حل برای رفع آنهاست .

اگر میخواهیم محصولاتی با کیفیت و با حداقل تهدیدات مختلف کشت کنیم ، باید از اصول درست کاشت و داشت آگاه باشیم تا امکان خسارت دیدن محصولات کاهش یابد . تغذیه مناسب گیاهان یکی از بهترین راه های افزایش مقاومت گیاهان در برابر آفت و بیماری میباشد . استفاده کافی از کود مناسب برای محصولاتمان و بکار بردن به اندازه سم ها شیمیایی نکاتی است که باید مد نظر خود داشته باشیم .

آبیاری کافی و به موقع ، پیاده کردن متود های مختلف مراقبتی ، کنترل علف های هرز میتواند در مدیریت و پیشگیری از بیماری گیاهان مواثر باشد . همچنین باید بدانید که رشد و پرورش گیاهان در شرایط مطلوب و کم استرس ، موجب مقاومت بیشتر در مقابل بیماری های گیاهی میشود .